Ministerstwo Sprawiedliwości opublikowało Tablicę Alimentacyjną. Wielu ojców pyta wprost: czy nowy, progresywny wzór nie obciąża bardziej mężczyzn, którzy i tak stanowią 94% dłużników alimentacyjnych? Poniżej przedstawiam szczegółową analizę wraz z symulacjami netto-brutto.
Czym jest tabela alimentacyjna
- To narzędzie wskazujące „typowe” kwoty, zależne od: wieku dziecka, liczby dzieci na utrzymaniu oraz dochodu brutto zobowiązanego.
- Nie ma mocy prawnej, lecz ma ujednolicić orzecznictwo i przyspieszyć mediacje.
- Kwota bazowa (1 004 zł dla dziecka 0-7 lat, przy dochodzie ≤ 4 300 zł) stanowi 70% minimum socjalnego na dziecko z 2024 r.
Dlaczego ojcowie czują się poszkodowani?
- Statystyki niealimentacji: 94% dłużników to mężczyźni, a łączny dług przekroczył 16 mld zł na koniec 2024 r.
- Progresja tabeli uzależnia wysokość świadczenia od zarobków – im wyższe brutto, tym szybszy wzrost alimentów (10% co każde 800 zł do 8 300 zł, potem 15%).
- Limity potrąceń: tabela zaleca nie przekraczać 3/5 pensji, ale wielu ojców pracuje poniżej potencjału lub w szarej strefie, by zaniżyć podstawę.
Tabela NETTO/BRUTTO – jak to wygląda w portfelu?
Poniższe zestawienia pokazują trzy progi dochodów (4 300 zł – płaca minimalna II półrocza 2024; 8 300 zł – górna granica „niskiej” progresji; 9 200 zł – próg średnich zarobków) i zakładają 1 dziecko. „Zostaje na życie” = dochód netto minus alimenty. Kwoty zaokrąglono do pełnych zł.
0-7 lat
| Dochód brutto | Dochód netto | Alimenty | Zostaje na życie |
|---|---|---|---|
| 4 300 | 3 262 | 1 004 | 2 258 |
| 8 300 | 5 988 | 1 506 | 4 482 |
| 9 200 | 6 601 | 1 657 | 4 944 |
8-11 lat
| Dochód brutto | Dochód netto | Alimenty | Zostaje na życie |
|---|---|---|---|
| 4 300 | 3 262 | 1 130 | 2 132 |
| 8 300 | 5 988 | 1 694 | 4 294 |
| 9 200 | 6 601 | 1 864 | 4 737 |
12-15 lat
| Dochód brutto | Dochód netto | Alimenty | Zostaje na życie |
|---|---|---|---|
| 4 300 | 3 262 | 1 255 | 2 007 |
| 8 300 | 5 988 | 1 883 | 4 105 |
| 9 200 | 6 601 | 2 071 | 4 530 |
16-18 lat
| Dochód brutto | Dochód netto | Alimenty | Zostaje na życie |
|---|---|---|---|
| 4 300 | 3 262 | 1 381 | 1 881 |
| 8 300 | 5 988 | 1 915 | 4 073 |
| 9 200 | 6 601 | 2 278 | 4 323 |
18+ lat
| Dochód brutto | Dochód netto | Alimenty | Zostaje na życie |
|---|---|---|---|
| 4 300 | 3 262 | 1 506 | 1 756 |
| 8 300 | 5 988 | 2 259 | 3 729 |
| 9 200 | 6 601 | 2 485 | 4 116 |
Więcej dzieci to większe alimenty
Przy dwójce i trójce dzieci kwoty rosną wolniej, bo tabela obniża stawkę o 7,5% na każde kolejne dziecko, ale łączna suma nadal potrafi „zjeść” sporą część pensji. Np. w grupie 0-7 lat przy dochodzie 8 300 zł alimenty na trójkę dzieci wynoszą 1 280 zł na każde, czyli 3 840 zł łącznie to 64% dochodu netto i blisko ustawowego pułapu 3/5. Z kolei w grupie 12-15 lat przy zarobkach 9 200 zł suma 5 745 zł (1 915 zł × 3) oznacza, że na życie zostaje niewiele ponad 850 zł na osobę w trzyosobowym gospodarstwie. Takie liczby pokazują, że w rodzinach wielodzietnych kluczowe jest uwzględnienie limitu 3/5 oraz realne koszty utrzymania każdego dziecka, bo prosta progresja szybko przeradza się w obciążenie trudne do udźwignięcia.
Luka w rządzie – brak Ministry ds. Równości
W lipcowej rekonstrukcji premier Donald Tusk zlikwidował stanowisko ministry ds. równości, a Katarzyna Kotula (Lewica) straciła funkcję, choć zapowiedziała dalszą pracę w randze sekretarz stanu lub pełnomocniczki. Gdyby dalej pozostawała w rządzie w randze ministra, mogłaby zabiegać o audyt tabeli pod kątem neutralności płciowej, a także o wzmocnienie osłon dla wielodzietnych rodzin, np. przez elastyczne progi lub odliczenia na wzór niemiecki. Brak resortowego głosu ds. równości sprawia, że dyskusja o ewentualnej dyskryminacji – zwłaszcza ojców objętych progresją – toczy się dziś głównie w mediach społecznościowych.
Czy tabela rzeczywiście dyskryminuje?
- Brak różnicowania płci – stawki zależą wyłącznie od kwot brutto, nie od płci zobowiązanego.
- Statystyki vs. praktyka – ponieważ to głównie ojcowie są objęci obowiązkiem alimentacyjnym, skutki tabeli odczują częściej mężczyźni, lecz przy równych dochodach matka zapłaci identycznie.
- Mechanizm 3/5 – ochronny limit potrąceń ma chronić każdego, niezależnie od płci.
Najczęstsze pytania
- Czy tabela zaktualizuje stare wyroki? Nie. Konieczne jest nowe postępowanie i wykazanie zmiany okoliczności.
- Co z podwyżkami płacy minimalnej? MS zamierza waloryzować tabelę co roku po publikacji minimum socjalnego.
- Czy dochód netto liczy się z „pod stołem”? Nie; sąd może przyjąć wyższe „możliwości zarobkowe”, jeśli znajdzie dowody.
Nowa tabela nie różnicuje płci w samym algorytmie, jednak w polskich realiach jej ciężar spadnie głównie na ojców, bo to oni w 9 na 10 przypadków są zobowiązanymi. Dla rodzin z dwojgiem czy trojgiem dzieci progresja potrafi błyskawicznie pochłonąć większość pensji, dlatego obserwacja limitu 3/5 i roczne przeglądy tabeli są kluczowe. Czy brak ministerialnego głosu ds. równości opóźni ewentualne korekty?
Oficjalna tablica alimentacyjna ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości
Q&A do tablicy alimentacyjnej ze strony Ministerstwa Sprawiedliwości
